Mελέτη για τους νησιωτικούς δήμους από το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Σήμερα κατοικούνται 112 νησιά

Σε 9.837 ανέρχονται τα θαλάσσια νησιωτικά εδάφη (νησιά, νησίδες, βραχονησίδες και ερημονήσια) της χώρας μας, γεγονός που κατατάσσει την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις μεταξύ των νησιωτικών χωρών του κόσμου.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, σήμερα κατοικούνται 112 νησιά, με μόνιμο πληθυσμό, ενώ άλλα περίπου 100 έχουν κατοικηθεί στο πρόσφατο παρελθόν και πολλά από αυτά...
εξακολουθούν να παρουσιάζουν εποχικούς κατοίκους.

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν κομμάτι της μελέτης με αντικείμενο "Δήμοι Νησιά". Εκπονήθηκε για πρώτη φορά από το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Περιφερειακής Ανάπτυξης, για λογαριασμό της ΚΕΔΕ και παρουσιάστηκε στη διάρκεια του συνεδρίου στη Θεσσαλονίκη.

Στόχος της μελέτης είναι να διατυπωθεί η αναπτυξιακή φυσιογνωμία του ελληνικού νησιωτικού χώρου, να διερευνηθεί ο ρόλος της νησιωτικότητας στην αναπτυξιακή πορεία των νησιών, να διατυπωθούν τα βασικά συμπεράσματα για την οικονομία και την κλαδική δυναμική και να αποτυπωθεί η νησιωτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με την έρευνα, η Ελλάδα παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά νησιωτικού πληθυσμού και έκτασης από όλες τις χώρες της Ε.Ε. Ουσιαστική διαφορά από τη δεύτερη Ιταλία είναι ότι ο ελληνικός νησιωτικός χώρος είναι διάσπαρτος και αποτελείται από πολύ μικρά νησιά, γεγονός που επιτείνει το πρόβλημα της νησιωτικότητας.

Ο πληθυσμός στα νησιά ανέρχεται σε 818.223 κατοίκους και αντιπροσωπεύει το 7,56% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, όμως παρουσιάζει μεγάλο εύρος διασποράς: από 152 κατοίκους στη Γαύδο σε 115.000 κατοίκους στη Ρόδο.

Από τα βασικότερα προβλήματα για την εύρυθμη λειτουργία των νησιών εντοπίζονται: οι μειωμένες επιχορηγήσεις, οι περιορισμένες αρμοδιότητες, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η επικάλυψη αρμοδιοτήτων με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, οι περιορισμένες συνέργειες μεταξύ των υπηρεσιακών μονάδων, η απουσία διανησιωτικής συνεργασίας, η έλλειψη τεχνογνωσίας στους μικρούς νησιωτικούς δήμους.

Όπως προκύπτει από την έρευνα, σοβαρές επιπτώσεις στη νησιωτική ανάπτυξη αναμένεται να έχουν οι φορολογικές αλλαγές που είτε αφορούν στα νησιά αυτά καθαυτά, είτε σε τομείς οικονομικής δραστηριότητας όπως είναι ο τουρισμός.

Οι σημαντικότεροι κλάδοι στους οποίους ειδικεύεται το σύνολο σχεδόν των νησιωτικών νομών είναι: τουρισμός, κατασκευές, χερσαίες και πλωτές μεταφορές, καταλύματα, εστίαση, ποτοποιία, αλιεία - ιχθυοκαλλιέργεια.

Επιπλέον, αποτυπώνονται στη μελέτη οι βασικοί ειδικοί στρατηγικοί στόχοι που πρέπει να επιδιωχτούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των νησιών, που είναι: αντιμετώπιση των προβλημάτων στις μεταφορές, ενίσχυση της οικονομικής βάσης και της απασχόλησης, ενίσχυση της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και ενίσχυση των κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων τη χειμερινή περίοδο.