Κατατέθηκε το πολυνομοσχέδιο του υπ. Δικαιοσύνης

Αναφορικά με την επιτάχυνση στην απονομή Δικαιοσύνης

Κατατέθηκε στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης «για τη δίκαιη δίκη και την εύλογη διάρκεια αυτής».

Με το πολυνομοσχέδιο προβλέπονται παρεμβάσεις στη συναινετική λύση του γάμου, την παράταση του ωραρίου των δικαστηρίων (κατά δύο ώρες), τις εργατικές διαφορές και τα...
ασφαλιστικά μέτρα, τη θέσπιση Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων, τον περιορισμό αναβολών των δικών, τη μεταφορά μεγάλου μέρους της δικαστηριακής ύλης στα ειρηνοδικεία, την καθιέρωση πιλοτικής δίκης (δίκες εξπρές) και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, πλέον του Συμβουλίου Επικρατείας που ήδη ισχύει, και την ενεργοποίηση της ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης, ενώ καθιερώνεται το δικαίωμα αποζημίωσης των πολιτών σε περίπτωση καθυστέρησης απονομής της Δικαιοσύνης από τα ελληνικά δικαστήρια.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο παρατείνεται το ωράριο διεξαγωγής των δικών κατά δύο ώρες (από 3 μ.μ. που λήγει σήμερα σε 5 μ.μ.). Η ρύθμιση αυτή αφορά μόνο τους γραμματείς της έδρας και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες των δικαστηρίων και όχι το σύνολο των δικαστικών υπαλλήλων. Οι δύο επιπλέον ώρες θα καλυφθούν ή με υπερωριακή αμοιβή ή με διευθέτηση του χρόνου εργασίας, όπως είναι η παροχή έξτρα ρεπό στους δικαστικούς υπαλλήλους.

Ειδικό κεφάλαιο αποτελούν οι τροποποιήσεις που επέρχονται στις εργατικές διαφορές (απολύσεις, μη καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών κ.λπ.) όπως και στη διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων. Οι εργατικές αγωγές θα προσδιορίζονται μέσα σε 60 ημέρες από την κατάθεση και η απόφαση θα εκδίδεται μέσα σε ένα μήνα και σε ημερομηνία, που θα ορίζει ο πρόεδρος του δικαστηρίου.

Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:

α) Όλα τα ασφαλιστικά μέτρα θα εκδικάζονται από τα Μονομελή Πρωτοδικεία προκειμένου να επιτευχθεί η αποσυμφόρηση των Πολυμελών Πρωτοδικείων.

β) Η προσωρινή διαταγή θα συζητείται μετά από προηγούμενη κλήση του εργοδότη και σε περίπτωση που γίνει δεκτή, η συζήτηση των ασφαλιστικών μέτρων προσδιορίζεται μέσα σε 30 ημέρες.

γ) Η απόφαση στα ασφαλιστικά μέτρα θα δημοσιεύεται αμέσως μετά την περάτωση της ακροαματικής διαδικασίας και το αργότερο σε 48 ώρες μετά τη συζήτηση. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αν δεν είναι εφικτή η έκδοση της απόφασης στους χρόνους αυτούς, τότε ο δικαστής οφείλει να ορίσει από έδρας συγκεκριμένη ημέρα για την έκδοση και δημοσίευση της απόφασης, εντός 20 ημερών το αργότερο από τη δικάσιμο.

Ακόμη, στις ειδικές διαδικασίες ο δικαστής υποχρεούται να εκδώσει την απόφασή του είτε επί της έδρας είτε εντός 48 ωρών είτε σε δύσκολες υποθέσεις μέσα σε 20 ημέρες, σε χρόνο όμως και τόπο που ο ίδιος θα ορίσει. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται η κατάθεση των προτάσεων να γίνεται τρεις ημέρες πριν τη συζήτηση της υπόθεσης, έτσι ώστε ο δικαστής να έχει λάβει υπόψη του τους ισχυρισμούς και τα αποδεικτικά στοιχεία αμφοτέρων των πλευρών.

Στα ειρηνοδικεία της χώρας τα οποία θα συγχωνευθούν έτσι ώστε να μην υπάρχουν «νεκρά» ειρηνοδικεία, μεταφέρεται μεγάλη δικαστηριακή ύλη. Το Ειρηνοδικείο αποκτά την αρμοδιότητα στο σύνολο των απαιτούμενων ενεργειών για τις δημοσιεύσεις των διαθηκών. Ειδικότερα, η αρμοδιότητα δημοσίευσης της διαθήκης μεταφέρεται από το πρωτοδικείο στο ειρηνοδικείο και θα γίνεται πλέον με διάταξη του ειρηνοδίκη. Σε διαδικασία ενώπιον του ειρηνοδίκη μεταφέρεται και η διαδικασία δημοσίευσης της μυστικής διαθήκης, ενώ η έκδοση του κληρονομητηρίου θα γίνεται πλέον με διάταξη του ειρηνοδίκη.

Απλοποιείται και συντομεύεται η διαδικασία δημοσίευσης καταστατικού Σωματείου και δεν απαιτείται απόφαση του Πρωτοδικείου, αλλά αρκεί διάταξη του ειρηνοδίκη.

Σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο, θεσπίζεται Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων για συγκεκριμένα κακουργήματα, που δεν επιφέρουν ποινή ισόβιας κάθειρξης. Το Μονομελές Εφετείο θα δικάζει αποδείξιμα κακουργήματα, όπως υποθέσεις ναρκωτικών, διακεκριμένες κλοπές, ληστείες, του νόμου περί αλλοδαπών, του νόμου περί λαθρεμπορίας, του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, του νόμου περί τυχερών παιχνιδιών και του νόμου περί αθλητικής βίας.

Ανώνυμες καταγγελίες τίθενται αμέσως στο αρχείο. Διατηρείται όμως το δικαίωμα του εισαγγελέα να διατάξει, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, προκαταρκτική εξέταση, ενώ σε υποθέσεις το αντικείμενο των οποίων απαιτεί ειδικές γνώσεις, ο ανακριτής μπορεί να ζητήσει από τον εισαγγελέα Εφετών, που έχει την ανώτατη διεύθυνση της ανάκρισης, όπως ορίσει ειδικούς επιστήμονες για την υποβοήθηση του έργου της ανάκρισης. Ο ορισμός των ειδικών επιστημόνων γίνεται μεταξύ αυτών που υπηρετούν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Διάταξη του πολυνομοσχεδίου προβλέπει ότι προσωρινή κράτηση μπορεί να διαταχθεί και όταν το έγκλημα τελέστηκε κατ' εξακολούθηση ή στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης ή υπάρχει μεγάλος αριθμός παθόντων απ' αυτό, ενώ σε περίπτωση διαφωνίας ανακριτή και εισαγγελέα για την προσωρινή κράτηση, αποφαίνεται την ίδια ημέρα, που απολογήθηκε ο κατηγορούμενος, το τριμελές πλημμελειοδικείο, το οποίο συνεδριάζει, αμέσως, ως συμβούλιο και αποφασίζει, αφού προηγούμενα ακούσει τη γνώμη του εισαγγελέα και των διαδίκων. Μάλιστα, μέχρι την έκδοση της απόφασης ο κατηγορούμενος κρατείται.

Εξάλλου, αν ο κατηγορούμενος για κακούργημα ο οποίος δεν έχει συνήγορο, αρνηθεί την υπεράσπιση του από τον διορισμένο δικηγόρο που έγινε με βάση τον πίνακα του Δικηγορικού Συλλόγου, ο πρόεδρος του δικαστηρίου διορίζει σε αυτόν άλλον, δεύτερο, συνήγορο από τον ίδιο πίνακα. Σε περίπτωση νέας άρνησης του κατηγορουμένου, το δικαστήριο προβαίνει στην εκδίκαση της υπόθεσης χωρίς διορισμό συνηγόρου. Φυσικά ο κατηγορούμενος δικαιούται σε οποιαδήποτε στάση της δίκης να διορίσει συνήγορο υπεράσπισης της απολύτου ελεύθερης επιλογής του.

Επίσης, οι αναβολές των δικών θα γίνονται πλέον σε δικάσιμο, στην οποία προεδρεύει ο ίδιος δικαστής που προήδρευε του δικαστηρίου, που χορήγησε την αναβολή, ενώ η συγχώνευση των ποινών θα γίνεται πλέον από τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών και όχι από το δικαστήριο. Κατά της πράξης του εισαγγελέα επιτρέπεται προσφυγή στο αρμόδιο δικαστήριο.

Οι πράξεις της ελαφράς σωματικής βλάβης, της ελαφράς σωματικής βλάβης από αμέλεια, της εξύβρισης, της απειλής (το τρίδυμο του ελληνικού καβγά) και της απλής δυσφήμησης γίνονται πταίσματα, όπως πταίσματα γίνονται και οι πράξεις της αυτοδικίας και επαιτείας.

Τα ποσά που προβλέπονται ως κατώτατα όρια για το χαρακτηρισμό μιας πράξης ως κακούργημα αναπροσαρμόζονται. Συγκεκριμένα, το ποσό των 15.000 ευρώ αναπροσαρμόζεται σε 100.000 ευρώ, το ποσό των 73.000 σε 300.000 ευρώ και το ποσό των 150.000 ευρώ σε 500.000 ευρώ. Διευκρινίζεται ότι η ρύθμιση αυτή δεν αφορά τις εκκρεμείς υποθέσεις.

Οι παραβάτες ηχορύπανσης από τα κέντρα διασκεδάσεως τιμωρούνται πλέον σε βαθμό πλημμελήματος και ακολουθείται υποχρεωτικά η αυτόφωρη διαδικασία.

Για τα αδικήματα της διευκόλυνσης παράνομης εισόδου στο ελληνικό έδαφος υπηκόου τρίτης χώρας ή της μεταφοράς από το εξωτερικό στην Ελλάδα ή της προώθησης στην Ελληνική επικράτεια (λαθρομετανάστευση), θα ακολουθείται υποχρεωτικά αυτόφωρη διαδικασία και ποινή που θα επιβάλλεται δεν μετατρέπεται σε χρηματική, αλλά και ούτε αναστέλλεται.

Σύμφωνα, πάντα, με το νομοσχέδιο, θεσπίζεται το δικαίωμα αποζημιώσεως των διαδίκων, λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης από την Ελληνική Δικαιοσύνη (καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης). Το δικαίωμα αυτό ασκείται εντός 6 μηνών από τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης του δικαστηρίου, για την οποία ο αιτών παραπονείται ότι υπήρξε υπέρβαση της εύλογης διάρκειας. Η σχετική αίτηση εξετάζεται από Τριμελές Συμβούλιο το οποίο θα απαρτίζεται από ανώτατους δικαστές.

Η έκδοση σχετικής απόφασης από το επίμαχο Συμβούλιο είναι προϋπόθεση για να μπορεί ο θιγόμενος πολίτης (η απόφαση του οποίου καθυστέρησε να εκδοθεί) να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις με τις οποίες θεσπίζεται η αναγραφή, επάνω στο δικόγραφο, υποχρεωτικά της ηλεκτρονικής διεύθυνσης των δικηγόρων, που καταθέτουν τα σχετικά ένδικα μέσα, ενώ εισάγεται και ο θεσμός της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα προηγμένης ηλεκτρονικής υπογραφής. Οι διατάξεις αυτές αφορούν το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ελεγκτικό Συνέδριο και τα Διοικητικά Δικαστήρια.

Τέλος, σύμφωνα με το νομοσχέδιο η συναινετική λύση του γάμου, γίνεται με ιδιωτικό συμφωνητικό (γραπτή συμφωνία) των δύο πλευρών και με αναγκαία παράσταση δικηγόρου (ένας για κάθε μέρος), αλλά και με θεώρηση του γνησίου της υπογραφής από το πρωτοδικείο.

Παράλληλα, τα διαζύγια με αντιδικία, η ακύρωση του γάμου, η αναγνώριση της ύπαρξης ή της ανυπαρξίας του γάμου, οι σχέσεις των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, καθώς και οι διαφορές από τις σχέσεις γονέων και τέκνων μεταφέρονται από τα πολυμελή στα μονομελή Πρωτοδικεία.